جلسه چهارصد و شصت و سه شورای رقابت مورخ 1400/02/20 برگزار شد.
موضوع جلسه: رصد بازار اسلک‌وکس درچارچوب دستورالعمل مصوب شورای رقابت وا تخاذ تصمیم در خصوص عدم اجرای دستورالعمل مذکور
تصمیم شورا به شرح ذیل می باشد:
از آنجا که بر اساس گزارش کارشناسی مرکز ملی رقابت، و با توجه به نتایج برررسی آمار و اطلاعات مربوط به بازار اسلک‌وکس، مشخص شده است که این بازار در سمت عرضه دارای وضعیت انحصاری منطبق با تعریف بند ۱۲ از ماده ۱ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، می‌باشد. همچنین بنا بر نسبت سهم از بازار هر یک از عرضه‌کنندگان این محصول، بر اساس شاخص‌های تمرکز محاسبه شده، مشخص شد که تولید و عرضه این محصول از تمرکز بالایی برخوردار است، لذا در جلسه ۴۲۵ نخستین بار به بررسی دستورالعمل قیمت اسلاک واکس پرداخته شد. در این جلسه مصوب گردید دستورالعملی برای تنظیم بازار این محصول با مبنا قرار دادن قیمت‌های داخلی لوبکات (خوراک واحدهای روغن‌ساز) تنظیم گردد. بر این اساس مرکز ملی رقابت، پس از اخذ پیشنهادات کارشناسی فعالان و نهادهای ذیربط موضوع، دستورالعمل پیشنهادی را تنظیم و در جلسه ۴۳۶ شورای رقابت مورخ ۱۲/۰۷/ ۹۹ طرح نمود. در این جلسه، شورا با اکثریت آرا برای تنظیم این بازار دستورالعملی را به تصویب رساند که در آن مقرر گردید چهار شرکت روغن‌ساز نفت بهران، نفت ایرانول، نفت سپاهان و نفت پارس (عرضه کنندگان اسلک‌وکس) ۱۰۰ درصد عرضه داخلی خود را صرفاً از طریق بورس کالا انجام دهند. قیمت معامله در بورس کالا نیز بدون محدودیت و با سقف رقابت آزاد انجام می‌شود. در این دستورالعمل قیمت پایه اسلک‌وکس در بورس کالا بر اساس ضرایب مصوب، به قیمت لوبکات (خوراک پالایشگاه‌های روغن‌سازی) مرتبط شد که در آن انواع اسلاک‌واکس بر اساس درصد روغن موجود در آنها ضرایب وابستگی متفاوتی را به قیمت لوبکات دارند.
مصوبه جلسه ۴۳۶ شورای رقابت (دستورالعمل تنظیم بازار اسلک‌وکس) در تاریخ ۲۲/۰۷/۹۹ به پالایشگاه‌های روغن‌سازی (طرف عرضه کننده) و همچنین اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران، تعاونی تولیدکنندگان پارافین و سایر دستگاه‌های مربوط ابلاغ شد. همچنین در تاریخ ۱۴/۰۸/۹۹ نیز این مصوبه جهت اجرا به بورس کالای ایران ابلاغ شد. با رصد بازار پس از ابلاغ دستوالعمل شورا توسط مرکز ملی رقابت مشخص گردید از تاریخ ابلاغ تا اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۰ هیچ‌کدام از بند‌های این دستورالعمل توسط شرکت های طرف عرضه‌کننده اجرا نشده است و قیمت پایه عرضه در بورس کالا بسته به انواع مختلف اسلک‌وکس، شرکت عرضه‌کننده و تاریخ عرضه، بین ۲ تا ۹۰ درصد از قیمت‌پایه به دست آمده از فرمول مصوب شورای رقابت بیشتر بوده است. نمایندگان شرکت های ذیربط حاضر در جلسه نیز ضمن اعتراض به صورتجلسه به عدم اجرای آن اقرار نمودند. لذا با توجه عدم اجرای دستورالعمل ابلاغی شورای رقابت و تخلف شرکت های عرضه کننده تصمیم زیر در جلسه ۴۶۳ شورای رقابت اتخاذ گردید: اعضای شورای رقابت درخصوص عدم اجرای دستورالعمل مصوب شورای رقابت توسط چهار شرکت عرضه‌کننده اسلک‌وکس (روغن‌ساز نفت بهران، نفت ایرانول، نفت سپاهان و نفت پارس) اقدام این چهار شرکت در این خصوص را با اکثریت قاطع آراء ( 11 رای از 12 رای حاضر) مصداق جزء 1بند ط ماده 45 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی مبنی‌بر "تعیین، حفظ و یا تغییر قیمت یک کالا یا خدمتی به صورتی غیر متعارف، ذیل رویه ضد رقابتی"سوء استفاده از وضعیت اقتصادی مسلط" شناختند لذا بر اساس بند 3 ماده 61 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی دستور به توقف رویه ضدرقابتی و بر اساس بند 12 این ماده حکم به پرداخت جریمه برای هر یک از شرکت های مذکور به میزان سه میلیارد و یکصد و هشتاد میلیون ریال و انعکاس رای شورا به سازمان تعزیرات صادر نمودند. تصمیم شورای رقابت حضوری و وفق ماده 63 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی، ظرف مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ به ذینفع قابل تجدید نظر خواهی در هیأت تجدید نظر موضوع ماده 64 این قانون خواهد بود."
موضوع دوم :دستورالعمل تعیین تعرفه خدمات لكوموتیو
بر اساس مستندات و گزارش های موجود در مرکز ملی رقابت، نظریه درجه تمرکز در بازار خدمات لکوموتیو در حمل و نقل ریلی کشور و نیز نقش متصدی گری و مدیریت شرکت راه اهن جمهوری اسلامی همزمان با مالکیت حدود 70درصد از لکوموتیو های باری کشور، شورای رقابت در راستای اجرای مسئولیت‌های محوله بر اساس بند ۵ ماده ۵۸ قانون «اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی»، در جلسه چهار صد و شصت و سه (۴۶۳) مورخ ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۰، انحصار در عرضه خدمات نیروی کشش (لکوموتیو) و نیاز به تعیین ساز و کار مناسب برای تنظیم تعرفه خدمات لکوموتیو را تشخیص داده و بر این اساس، نسبت به تصویب و ابلاغ این دستورالعمل اقدام می‌نماید.
1- تعاریف
وزارت: وزارت راه و شهرسازی
شرکت: شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران
انجمن: انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل ریلی و خدمات وابسته
قطار: مجموع لكوموتیو و چند واگن که متصل به هم در یک مسیر مشخص حرکت می‌کند.
لكوموتیو معادل: یک لكوموتیو فرضی با نیروی کشش ۱۸ تن
لكوموتيو هدف توسعه: لكوموتیو مصرح در بند ۳-۱
ضریب تبديل: حاصل تقسیم نیروی کشش هر نوع لكوموتیو بر نیروی کشش لکوموتیو معادل که در ابتدای هر سال توسط وزارت راه و شهر سازی برای کلیه انواع لکوموتیوهای فعال در شبکه ریلی کشور محاسبه و ابلاغ می‌گردد.
تن کیلومتر: حمل یک تن بار در یک کیلومتر
وزن بار خالص قطار: مجموع وزن بار خالص حمل شده توسط یک قطار.
تن کیلومتر خالص: حاصلضرب وزن بار خالص هر قطار در مسافت پیموده شده همان قطار.
تعرفه خدمات لکوموتیو: بهای خدمات لکوموتیو برای جابجایی یک تن کیلومتر خالص که بر اساس مفاد این دستورالعمل محاسبه می‌گردد.
مشخصات هزینه‌ای: شامل هزینههای جاری و سرمایه‌ای مرتبط با یک لكوموتیو
متوسط بار قابل جابجایی لکوموتیو معادل: برابر است با متوسط «كل تن کیلومتر خالص بار جابجا شده در شبکه ریلی کشور تقسیم بر تعداد کل لكوموتیو معادل های فعال در شبکه ریلی کشور» در سه سال قبل از آن که در ابتدای هر سال خورشیدی توسط شرکت محاسبه و ابلاغ می‌گردد.
متوسط بار قابل جابجایی لکوموتیو: برابر است با حاصلضرب «متوسط بار قابل جابجایی لکوموتیو معادل» در «ضریب تبديل» متناظر.
هیات کارشناسی: کارگروه موضوع تبصره ماده ۵
دوره‌بهره‌برداری: سنوات لازم برای استهلاک لکوموتیو هدف توسعه که توسط هیات کارشناسی تعیین خواهد شد.
2- موضوع دستورالعمل
تعیین تعرفه خدمات لکوموتیوهایی که برای جابه‌جایی بار در شبکه ریلی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. تبصره: رعایت این دستورالعمل برای وزارت، شرکت، انجمن و سایر دست اندرکاران صنعت راه آهن کشور لازم الاجرا می‌باشد.
3- اصول عمومی
۳-۱- با توجه به لزوم بهبود کارایی لکوموتیوهای مورد استفاده در شبکه ریلی کشور، وزارت موظف است یک نوع لكوموتیو را به عنوان «لكوموتيو هدف توسعه» معرفی نماید. در این دستورالعمل برای محاسبه تعرفه خدمات لکوموتیو از مشخصات فنی (شامل میزان بار قابل حمل، مصرف سوخت و …) و مشخصات هزینه‌ای (شامل کلیه هزینه های جاری و سرمایه‌ای) این نوع لكوموتیو استفاده می‌شود.
تبصره- تا زمان اعلام لكوموتیو هدف توسعه، لكوموتیو GT26 به عنوان لکوموتیو هدف توسعه در نظر گرفته می‌شوند.
که در آن n: دوره بهره‌برداری یک دستگاه لكوموتيو هدف توسعه. r: نرخ تنزیل اسمی تعیین شده در بند ۶-۳ تبصره: به‌روز رسانی تعرفه متناظر با هزینههای سرمایه‌ای در پایان دوره‌بهره‌برداری انجام می‌شود. ۴-۳- تعرفه متناظر با هزینه های جاری: تعرفه متناظر با هزینه های جاری به ازای هر تن کیلومتر جابجایی بایستی بر اساس رابطه زیر محاسبه گردد:
:
i: نرخ سود قابل تعلق به هزینههای جاری بوده و بر اساس بند ۶-1 این دستورالعمل تعیین خواهد شد.
O_C: هزینههای جاری یک دستگاه لکوموتیو هدف توسعه در یک سال پس از کسر مالیات
??: نرخ مالیات بر سود که بر اساس مقررات جاری سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می‌شود.
??: متوسط بار قابل جابجایی لکوموتیو هدف توسعه در هر سال (بر حسب تن كيلومتر)
۴-۴- با توجه به تغییر جدی درآمدها و هزینههای لکوموتیو در مناطق آذربایجان و استان‌های شمالی، شرکت نمی‌تواند یک لكوموتیو را در مسیرهای فوق به نحوی بکارگیری نماید که بار حمل شده در مسیرهای مورد اشاره مجموعا به بیش از ۵ درصد (با توجه به نظر هیات کارشناسی و تایید رئیس شورای رقابت قابل تغییر است) از بار قابل جابجایی لکوموتیو در سال برسد.
تبصره ۱- در صورت لزوم گسیل یک لكوموتیو به مناطق مندرج در این ماده به نحوی که بار حمل شده توسط لكوموتیو مورد نظر به این مناطق در آن سال مجموعا به بیش از ۵ درصد متوسط بار قابل جابجایی لکوموتیو برسد، راه آهن جمهوری اسلامی موظف است تعرفه جابجایی بار برای این لكوموتیوها در مسیرهای فوق را به ازای تمامی تن کیلومتر جابجایی‌های بیشتر از ۵ درصد متوسط بار قابل جابجایی لکوموتيو، را بر اساس ضرایب منطقه‌ای تعدیل نماید.
تبصره ۲- راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران موظف است ضرایب منطقه‌ای فوق را حداکثر تا انتهای اردیبهشت ماه همان سال بر اساس رویکرد ارایه شده در پیوست الف این دستورالعمل محاسبه و پس از کسب تایید از مرکز ملی رقابت ابلاغ نماید.
تبصره ۳- تا زمان محاسبه و ابلاغ ضرایب منطقه‌ای جدید در هر سال، ضرایب بر اساس ضرایب سال قبل مورد استفاده قرار گرفته به صورت على الحساب پرداخت می‌گردد.
5- ضوابط تعیین مشخصات هزینه‌ای
۵-۱- وزارت حداکثر تا اردیبهشت ماه هر سال تعرفه جابجایی بار را پس از استعلام اقلام هزینه‌ای از هیات کارشناسی (موضوع تبصره همین بند)، بر اساس این دستورالعمل محاسبه نموده و پس از اخذ تاییدیه از شورای رقابت نسبت به ابلاغ آن اقدام نماید.
۵-۲- به منظور تعیین و برآورد تمام اقلام هزینه‌ای و دوره بهره‌برداری (شامل کلیه اقلام مرتبط با هزینههای ثابت خرید یک دستگاه لکوموتیو هدف توسعه، بهای یک دستگاه لکوموتیو هدف توسعه در پایان دوره بهره‌برداری و هزینههای جاری یک دستگاه لكوموتيو هدف توسعه)، یک هیات کارشناسی پنج نفره (سه نمایند از طرف وزارت، شرکت و انجمن و دو کارشناس به انتخاب رئیس شورای رقابت) تشکیل خواهد شد که نسبت به برآورد کلیه اقلام هزینه‌ای اقدام خواهند نمود. برای تایید هر یک از اقلام هزینه‌ای، رای حداقل سه نفر از اعضای هیات مذکور ضروری می‌باشد.در هر حال موافقت حداقل یک نفر از دو کارشناس منتخب مرکز ملی رقابت الزامی است.
۵-۳- هزینههای مربوط به تشکیل هیات کارشناسی توسط شرکت به عنوان هزینه سربار به نسبت خدمات شرکت‌های دارنده لکوموتیو سرشکن و اخذ می‌گردد
6- مفروضات
۶-۱- نرخ سود قابل تعلق به هزینههای جاری (i) برابر با بیشترین نرخ سود سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت دولتی بدون ریسک منظور می‌گردد. این نرخ توسط هیات کارشناسی پس از استعلام از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ می‌گردد.
۶-۲- دوره بهره‌برداری ۱۰ سال در نظر گرفته می‌شود که با نظر هیات کارشناسی و تایید رئیس شورا قابل تغییر است.
۶-۳- نرخ تنزیل اسمی مندرج در ضریب سالواره (r) برابر با بیشترین نرخ سود سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت دولتی بدون ریسک به علاوه ۳ درصد منظور می‌گردد. این نرخ توسط هیات کارشناسی پس از استعلام از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ می‌گردد.
7- صدور صورتحساب
شرکت مکلف است تا در صورت‌حساب‌های صادر شده برای شرکت‌های حمل و نقل ریلی، تعرفه خدمات لکوموتیو را به صورت مجزا مشخص نماید.
8- اعتبار و بازنگری
مرکز ملی رقابت در پایان سال ۱۴۰۰ بازار خدمات لوکوموتیو را پایش نموده و گزارش لازم همراه با پیشنهادات احتمالی اصلاحی را جهت اتخاذ تصمیم به شورای رقابت تقدیم خواهد نمود. این دستورالعمل در ۸ ماده و یک پیوست تدوین گردیده و از تاریخ ابلاغ توسط شورای رقابت لازم الاجراست.