مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری در گزارشی با عنوان «شفافیت در نظام مالیاتی ایران» مشکلات بنیادین نظام مالیاتی در اقتصاد کشور را مورد بررسی قرار داده است. بر مبنای این گزارش رتبه جهانی ایران در شاخص «پرداخت مالیات» بین کشورهای دنیا ۱۴۹ است. این شاخص، «زمان»، «نرخ» و «تعداد» پرداخت‌های مالیاتی هر مؤدی مالیاتی را به تصویر می‌کشاند. نه‌تنها رتبه ایران در این شاخص ضعیف بوده بلکه در سال‌های گذشته نیز به میزان رضایت بخشی بهبود نیافته است. از نقطه‌نظر گزارش مذکور، یکی از مهم‌ترین ضعف‌های ساختاری نظام مالیاتی ایران عدم توجه و مدیریت مسئله "فرار مالیاتی" است.

افزون بر این ضعف‌های ساختاری نظام مالیاتی را می‌توان به ۷ ریشه «توهم مالیاتی»، «معافیت‌های پنهانی مالیاتی»، «اندازه دولت»، «ساختار مالیات‌ستانی»، «هزینه‌های بالای وصول مالیات»، «عدم نظارت» و «عدم شفافیت و نبود بانک داده» نسبت داد. براساس گزارش مالیاتی یادشده، در اقتصاد ایران میزان فرار مالیاتی با توجه به اقتصاد زیرزمینی، قاچاق و عدم شفافیت عددی بین ۱۴ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان است. یکی از ریشه‌های اصلی وجود فرارهای مالیاتی گسترده در اقتصاد ایران نبود یک پایگاه گسترده داده‌ای درخصوص فعالیت‌های اقتصادی و میزان مالیات بالقوه است. یکی از نسخه‌های ایجاد پایگاه اطلاعاتی مالیاتی نیز، روی‌آوردن به سیاست‌های نوآورانه مالیاتی است که بخش عمده آن از طریق به‌کارگیری سیاست‌های دیجیتالی قابل‌حل است.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
مورخ 19 اسفند 1397
روابط عمومی مرکز ملی رقابت